Diyabete bağlı ayak sorunlarının gelişme riski oldukça yüksektir. Bu doğrultuda diyabetli bireylerin ideal ayak bakımı ve kontrolünü günlük olarak sağlamaları hayati öneme sahiptir. Bu yazımızda ileri diyabetli bireylerde sıkça karşılaşılabilen Charcot Ayak Deformitesi’ni konu alıyoruz.
Charcot Deformitesi Nedir?
Bir diğer adıyla “Charcot Artropatisi”dir. Genelde 15-20 yıllık diyabet geçmişi bulunan bireylerde gözlenen, osteopeniye bağlı gelişen kemik yıkımı tablosudur. Başlarda diyabetik ayağa benzer olarak seyreden bu tablo, ileri safhada talus kemiğinin ayağın plantar yüzüne oturmasıyla sonuçlanır. Nöropatinin de etkisiyle hasta bu süreç boyunca ağrı hissetmez. Dolayısıyla Charcot Deformitesi daha çok nöropatisi bulunan hastaların günlük bakımlarını ihmal etmesiyle gelişim gösterir.
Charcot Deformitesi’nin Belirtileri
Charchot Deformitesi ilk evrelerde şişme ve kızarıklık ile başlar. Kilolu bireylerde daha kolay seyredebilir ve ağrı oluşturmaz. Daha sonra kemik yıkımı başlar ve ayak arkı çöker. Arkın çökmesinden kısa bir süre sonra ayak arkının kavsi tam tersi bir hal alır. Ayağın plantar yüzünde ayağın normal ark kavsine oranla ters bir genişleme olur. Bu genişlemeyle birlikte ayağın plantar yüzünde basınç bozukluğuna bağlı yara gelişir. Yara sürekli basınca maruz kaldığından ve diyabetin de etkileriyle iyileşme durumu gösteremez. Bu tablo çoğu zaman bireyin psikolojisini de olumsuz yönde etkiler.
Charcot Deformitesi’nde Önlem
Charchot Deformitesi’ne önlem olarak:
- Günlük ayak bakımı ve kontrolü ihmal edilmemeli,
- Ayakta gözlenen kızarıklık ve şişliğe karşı mutlaka bir podolog kontrolünde bulunulmalı,
- Daha önceden planlanan tedaviler ihmal edilmemeli (örneğin: Tabanlık tedavisi),
- Ayakkabı seçiminde seçici olunmalı, ayağı sıkan ayakkabılar kullanılmamalı.
Charcot Deformitesi’nde Tedavi ve Bakım
Deformite bölgesini yükten kurtarmak tedavideki en önemli noktadır. Bu, iyileşemeyen yaranın tetiklenmesini önleyeceği gibi iyileşme sürecine de hız katacaktır. Bu durumda genelde hastalara tekerlekli sandalye kullanmaları tavsiye edilir. Podologlar tarafından off-loading yöntemi ile deformitenin yükünü dağıtacak tabanlık tedavisi hazırlanır. Ayakkabı konusunda oldukça zor durum oluşturan deformitede özel ayakkabı ya da podolog tarafından onaylanmış geniş ayakkabılar kullanılabilir. Ayrıca düzenli pansuman ve bakım da ihmal edilmemelidir. Ortezleme veya ayakkabı modifikasyonu ile kontrol altına alınamayan belirgin instabilite, tekrar eden ülserasyonlar ve akut kırıklarla sonuçlanan durumlarda cerrahi yöntemler uygulanabilir.
