Bilinen Ayak Sorunlarında Bilinmeyen Yaklaşımlar

Tırnak Batması
Onychocryptosis

Tırnak Batması bilinen ayak sorunlarının başında geliyor. Klinik vakalarda sıkça rastlanan bu sorun tırnak üzerinde gelişen şekil bozukluklarını temel alıyor. Çoğunlukla ağrı ve enfeksiyon bulgularıyla gözlenen bu tabloda bilinçlenmek çok önemli.

Neler bilmeli?
Başta batık probleminin aşamasıyla tedavi süresinin doğru orantıda olduğu unutulmamalıdır. Örneğin hafif başlayan bir batık problemi erken müdahale ya da evde alınan bir önlemle çözüme kavuşabilir. Gecikilmiş bir tabloda (ağrılı ve enfeksiyon belirtisi göstermiş) ise klinik müdahaleler zorunlu bir hal alabilir. Bu bilgi cebimizde, fakat tek başına yeterli değil. Batık problemi riskini ortadan kaldırmak ya da mevcut bir batığın ilerlemesi önlemek için diğer bilinmesi gerekenler de var:
— Tırnak kesimleri her zaman düz olmalı. Bu anlatımı biraz kabalaştıralım. Tırnaklarımız batmasın diye düz kesiyoruz. Zaten batmış bir tırnağı düz kesemezsiniz. Bu durumda podolog desteği şarttır, çünkü tabipler tırnak kesmek yerine cerrahi yöntem konusunda değerlendirirler.
— Ayakkabılarınız? Parmakları baskılamayan, önü geniş ayakkabılar her zaman tercihiniz olmalı. Parmaklar baskı alıyorsa sadece batık riski değil kalıcı şekil bozukluklarına da zemin hazırlanıyor demektir.
— Daha önceden oluşmuş bir parmak deformasyonu söz konusu ise bunlar batık problemini kimi zaman kaçınılmaz yapabiliyor. Ortopedik destek ya da podolog kontrolünde aparat kullanmak tırnaklarınızı koruyabilir. Evde bu plana sâdık kalmalısınız.
— Genetik durumu göz önüne alarak batık konusunda risk altında olup olmadığınızı sürekli olarak takip etmeli ve podolog kontrollerinde bulunmalısınız. Ev koşullarında ağrı, şişlik, kızarıklık üçgeni şeklinde bu takibi yapmanız mümkün. Bu bulgular batığın habercisidir.
— Tırnağınızı travmalara karşı korumalısınız. Kırılma, çatlama gibi durumlar tırnak bütünlüğünü bozabildiğinden batık riski yaratabilmektedir. Göz ardı etmeyerek podolog değerlendirmesinde bulunmanız tırnağınız üzerinde kalıcı sorunların gelişmemesi açısından önemlidir. Bu durum “deforme tırnak” olarak nitelendirilir ve ilerlemiş bir deforme tırnakta batık tedavisi mümkün değildir.

Ayak Mantarı
Tinea Pedis

Ayakta yarattığı şiddetli kaşıntı hissiyatıyla tanınan ve daha çok erkeklerde gözlenen hastalıkların arasında yer alıyor. Ayak mantarı ayağın normalden fazla neme maruz kalmasıyla ortaya çıkan ve bulaşıcı özelliği olan bir hastalıktır.

Neler bilmeli?
Nemli ya da sürekli neme maruz kalan bir ayak yapısına sahip olduğunuzda ayak mantarı riskiniz artmaktadır. Nitekim nemli ortam mantar etkeninin yayılabildiği ve bulaşıcılık özelliğini kullanabildiği ortamlardır.
— Kaşımayın. Olgunlaşmış bir ayak mantarının tipik belirtisi özellikle parmak araları olmak üzere şiddetli kaşıntı hissiyatı oluşturur. Bunu kaşıyarak telafi etmek yerine ayağınızı nemden uzak tutarak sürekli havalandırın ve tabip kontrollü anti-fungal destek alın.
— Bulaşıcılık söz konusu olduğunda ayağınıza birinden bulaşmış olabilir veya siz de başkasına bulaştırabilirsiniz. Dolayısıyla çorap, terlik ve ayakkabı gibi size özel olan, ayağınıza temas eden malzemelerin hijyenine dikkat edin. Çoraplarınızı başkalarınkinden ayrı yıkamak iyi bir seçenektir.
— Sürekli ayakkabı kullanma zorunluluğu yaşıyorsanız nemi azaltmak için ayağınızı serinleten ayakkabı ya da gümüş ipliği içeren çorapları tercih edebilirsiniz.

Siğil
Verruca Plantaris

Çoğu zaman nasırla karıştırılan bu tablo aslında tamamıyla nasırdan farklıdır. Dolayısıyla uygulanan tedaviyle evdeki bakımı da farklılık gösterir.

Neler bilmeli?
İlk olarak siğil tablosunun bulaşıcı özelliği taşıyan bir cilt hastalığı olduğu söyleyebiliriz. Klinik kayıtlarda bir çok hastanın siğili koparma, kesme ya da yakma gibi son derece zararlı girişimleri sergiledikleri gözlenmiştir.
— Siğile fiziki temasta bulunmayın. Ev koşullarında herhangi bir cisim ya da materyalle siğili yok etmeniz imkansızdır. Bu son derece zararlı olduğu gibi siğilin büyümesine ve hatta yayılmasına neden olabilmektedir.
— Her zaman ağrı hissi vermese de ağrının olmaması sorunun minimum düzeyde olduğunu göstermez. Fark ettiğiniz an çok geçmeden önlem alın. Tabip kontrolünde bulunarak asit preparat içeren ilaç tedavileri belki de uygun görüldüğü durumda kriyoterapi sizin için uygundur.
— “Siğil mi, yoksa nasır mı?” ayrımında sorun yaşıyorsanız bir podolog değerlendirmesiyle bu çok rahat ayırt edilebilir. Siğil söz konusu olduğunda podolog kontrolünde ilgili yere yönlendirmeniz sağlanır. Söz konusu sağlık olduğunda multidisipliner yaklaşımlar her zaman şarttır.

Genel itibariyle rastlanan ayak sorunlarını baz alarak bilinmeyen yaklaşımlarına değindiğimiz bu yazımızdaki ayak sorunlarının detaylı anlatımlarına aşağıdan ulaşabilirsiniz:

• Tırnak Batması (Onychocryptosis)
• Diyabetik Ayak (Diabetic Foot)
• Tırnak Mantarı (Onychomykose)
• Ayak Mantarı (Tinea Pedis)
• Nasır (Callus / Corn)
• Siğil (Verruca Plantaris)

Diyabetik Ayak
Diabetic Foot

Diyabete bağlı ayak üzerinde gelişen en önemli ayak hastalıklarının başında gelir. Diyabetik ayak tablosunda da aynı batıkta olduğu gibi tablonun hangi safhada olduğu önemlidir.

Neler bilmeli?
Diğer ayak hastalıklarından farklı olarak diyabetik ayakta ağrı durumu oluşmaz ve çoğunlukla ağrının olmaması mevcut tablonun sürekli olarak ihmal edilmesine, göz ardı tutulmasına neden olur. Diyabetik ayakta gözle ve fiziki takip çok önemlidir.
— Ayağın her gün kızarıklık, şişlik, morarma ve hareket kısıtlılığı gibi konularda takibi yapılmalıdır.
— Diyabete bağlı ayak üzerinde duyu kayıpları çoğu zaman kaçınılmazdır. Hissiyatınıza her zaman güvenmeyin çünkü diyabete bağlı zaman ayaklarınızda yanma, karıncalanma gibi bulguları da görebilirsiniz. Ayağınızın hissiyatını korumanın en sağlıklı yolu egzersiz ve tabip kontrollü ilaç kullanımınıza sâdık kalmaktır.
— Ayağınızı mutlaka travmalara karşı koruyun. Diyabete bağlı vücudunuzun direnci normal bir bireye göre daha zayıf kalabilir ve bu durum vücudunuzun, özellikle de ayağınızın savunma mekanizmasını zayıflatarak iyileşmesi güç yaralara zemin hazırlayabilir. Zaten bu değindiğimiz noktanın temelidir diyabetik ayak.
— Kendinizi farklı görmeyin. Hali hazırda diyabetle ilgili anlattığımız her şey diyabeti olsun ya da olmasın her bireyin günlük hayatında yapması ve dikkat etmesi gereken noktalardır.

Tırnak Mantarı
Onychomykose

Özellikle ileri yaşta görülme ihtimalinin daha fazla olduğu tırnak mantarı tablosu periyodik ve uzun süreli tedavi gerektirebilmesiyle tanınıyor. Lâkin doğru yaklaşımla mantar probleminden kurtulmak mümkün.

Neler bilmeli?
İlk olarak tırnak mantarının klinik olarak kanıtlanmış net bir bulaşıcı özelliği bulunmuyor. Her ne kadar söz konusu bu durum kişiden kişiye ya da bir tırnak diğerine olmasa da mevcut tırnak üzerinde başladığı andan itibaren yayılım gösterme meyilliliği taşıyor. Dolayısıyla fark edildiği andan itibaren müdahale edilmesi oldukça önemlidir.
— Mantar etkeni tırnak plağına yerleşerek tırnakta birtakım reaksiyonlara neden olsa da çoğu durumda tırnak yatağı ve tırnağın beslendiği (matrix) bölge sağlıklıdır. Klinik olarak bu bölgelerin sağlıklı olması önemlidir; çünkü mantarın ortadan kalkması uzayarak yeni gelen tırnak yapısıyla doğru orantılıdır.
— Evde temizleme ya da kesme işlemini mantarlı tırnak üzerinde uygulamayın. Bu uygulamaların kontrollü bir şekilde podologlar tarafından yapılması gerekir. Dikkatsiz ve bilinçsiz bir yaklaşım tırnağı tamamen kaybetmenize, kalıcı deformasyonların meydana gelmesine sebep olabilir.
— Söz konusu patolojik tabloda mutlaka podolog kontrolünde küretaj işlemlerini uygulatın. Bunun yanı sıra tabip kontrolünde anti-fungal destek almanız da önemlidir. İlaç tedavisine ek uygulanan bu küretaj işlemi mantar problemini çok daha etkili bir şekilde çözebilir.
— Periferik bir rahatsızlığınızın olup olmadığını takip edin. Başta kalp ve troid problemleri olmak üzere mantara sebep olabilen ana hastalıklardan birine yakalanmış olabilirsiniz. Bu doğrultuda sadece anti-fungal ilaç desteği ve küretaj işlemi yetersiz kalacaktır. Sorunun kaynağını kontrol altında tutmak için olası şikayetlerinizi bütünüyle ele alarak doktor tarafından size önerilen tüm tedavi planınıza sâdık kalmalısınız.
— Sabırlı olun.

Nasır
Callus / Corn

Nasır problemleri ağrılı olmalarıyla tanınsa da klinik olarak bir hastalık değil bir bulgu olarak nitelendirilir. Çoğu zaman vücudun başta ayak olmak üzere karşılaştığı baskı ya da sürtünmeye karşı kendini savunma şeklidir. Kabaca bakarsak bu aslında iyi bir durumdur; çünkü vücudunuzun kendini savunma isteği genel anlamda sağlıklı olduğunuzu gösterir.

Neler bilmeli?
Nasırın kişiden kişiye ya da farklı bir bölgeye bulaşma gibi durumu bulunmamaktadır. Halk arasında “Nasırım büyüyor.” şeklinde olan ifade aslında nasırın bulaştığını değil bulunduğu bölgede baskıya maruz kalmaya devam ederek geliştiğini, kalınlaştığını göstermektedir.
— Her ne boyutta olursa olsun nasırın ev koşullarında temizlenmesi sağlıklı değildir. Evde nasıra kesici ya da delici cisimlerle müdahale etmek risklidir. Canlı dokulara hasar verme olasılığınız böyle bir durumda yüksektir ve kalıcı doku harabiyetlerine neden olabilirsiniz.
— Baskının kaynağını takip edin ve önlem alın. Söz konusu bu baskılarda genelde ayakta yanlış ayakkabıların kullanımıyla ortaya çıkmaktadır. Doğru ayakkabı ayağı baskılamaz, ayağa şekil vermez. Ayakkabı seçimlerinizde ayağınızı sıkmayan, rahat ve geniş burunlu olanları tercih edin. Ayakkabı kullanımıyla ayağınızda kızarıklıklar söz konusu ise kızaran bölgenin baskı altında olduğunu anlayabilir, ayakkabılarınızı buna göre değerlendirebilirsiniz.
— Nemlendiri desteği uygulayın. Nasırlı dokuyu yumuşatarak ağrınızı azaltabilir, büyümesinin önüne geçebilirsiniz. İlerlemiş ya da kökleşmiş bir nasırda (corn) sadece nemlendirici desteğinin yetersiz kalacağını unutmayın. Bu durumda podolog kontrolünde uygulanan rezeksiyon işlemleri için muayene olun.
— Nasıra neden olan olası kemik deformasyonları söz konusuyla bunları ev koşullarında gidermeniz mümkün değildir. Evde sadece aparat desteği uygulayarak bunları kontrol altına alabilir, basınç problemi söz konusu olduğunda podologlar tarafından ayağınıza özel uygulanan tabanlıkları kullanabilirsiniz.