Ayakta Sedef (Psoriasis) ve Mantar (Tinea Pedis) ayrımı

Ayakta Sedef (Psoriasis) ve Mantar (Tinea Pedis) ayrımı

Şahinde Esentürk avatarı

Günümüzde yaşanan ayak problemlerinin bir çoğunun belirli hastalıkların komplikasyonları sonucu ortaya çıktığı, diğer ayak sorunları ile benzer bulgular gösterebilmesiyle tanı koyma aşamasının güçleşebildiğini söyleyebiliriz. Nitekim bu doğrultuda her ayak sorunun vâkasının anamnezinin alınması, vâkanın belirtilerinin titizlikle incelenmesi ayırıcı tanının belirlenmesi konusunda önem taşımaktadır. Bu yazımızda ayakta sıkça rastlanan ayak mantarı (tinea pedis) tablosu ve benzer bulgular gösteren sedef hastalığının (palmoplantar psoriasis) ayrımını ele alıyoruz.

Ayak tırnaklarında sedef ve mantar hastalığı çok benzerdir. Tırnak mantarı bir infeksiyon niteliği taşıyan bulaşıcı bir patolojik tabloyken sedef hastalığının ise klinik koşullarda bulaşıcı özelliğinin olmadığı kanıtlanmıştır. Mantardan farklı olarak sedef hastalığının bağışıklık sisteminin aktif hale gelmesine neden olan otoimmün bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

Mantar tablosu aynı sedef hastalığında da olduğu gibi ayağın cildine (tinea pedis) ve tırnaklarına (onychomykose) tutunabilmektedir. Dolayısıyla bu iki tablonun ayrımı semptomların daha kötüye gitmesini önleyebilir, uygun tedaviyi destekleyebilir. Ayrımlarına göz atacak olursak:

  • Kaşıntı: Sedef hastalığına kıyasla mantar tablosunda ayakta tipik olarak bir kaşıntı durumu söz konusudur. Bu kaşıntı özellikle parmak aralarında gözlenir, soyulmalar ve renk değişimleriyle seyir gösterir. Sedef hastalığında ise kaşıntı durumu net olarak gözlenmemektedir. Kimi sedef vâkalarında sadece pullanma (kabuklaşma) belirtisiyle gelen geçici kaşıntı hissiyatları gözlenebilmektedir.
  • Pullanma (Kabuklaşma): Sedef hastalığında pullanma gösteren bir cilt söz konusudur. Bu çoğu zaman çorap ya da ayakkabı kullanımlarında rahatsızlık verebilmektedir. Hastaların bir çoğu bu bulguya yönelik uygun olmayan soyma, koparma gibi girişimler uygulamaktadır. Mantar tablosunda ise kabuklaşma durumları enfeksiyon aşamasına ulaşmadığı sürece gözlenmemektedir.
  • Tırnak Yapısı: Ayak tırnaklarına tutunan mantar tablosu, sedeften farklı olarak tırnak üzerinde aşırı bir kalınlaşma, renk değişimi ve tırnak üzerinde döküntüleşme gösterir. Sedef hastalığının ise tırnak üzerinde kalınlaşma ve renk değişimi belirtilerini en az düzeyde gösterdiği, daha çok kuru bir tırnak yapısına (esnekliği olmayan) neden olduğu söylenebilir. Her iki tablonun ayrımında tabip kontrollü tırnak kültürü testi önem taşımaktadır.

Sedef ve Mantar’da ayırıcı tedavi

Tabip ve podolog kontrolünde uygulanan testler ve değerlendirmeler ile ayrımı yapılan bu patolojik tabloların tedavileri de birbirinden farklıdır. Günümüz koşullarında uygulanan tedavilere göz atacak olursak:

Eğer tablo sedef ise,

  • Genel itibariyle 2 farklı tedavi yöntemi sedefte ele alınır: Tropikal ve Işık ile tedavi.
  • Klinik uygulamalarda tırnak üzerindeki patolojinin sedef olup olmadığı alınan kültür örneği ile teşhis edilebilmektedir.
  • Sedef hastalığının günümüz koşullarında net olarak çözüme kavuşturan bir tıbbi uygulaması yoktur. Tabip ve podolog kontrolünde mevcut durumu korumaya ya da günlük yaşantıyı konforlu bir hale getirmek hedefiyle çeşitli yaklaşımlar sağlanır.
  • Tabip değerlendirmelerinin sonrasında podologlar tarafından rahatlamayı sağlamak adına ayağın genelinde rezeksiyon girişimi uygulanır. Bu uygulama sedefe bağlı geçici etkiler göstermektedir ve belirli bir zaman sonra tablonun nüks etme ihtimalinin görülme olasılığı yüksektir. Dolayısıyla sedef hastaları tercihen periyodik ayak bakımlarını podolog kontrolünde yaptırabilir.

Eğer tablo mantar ise,

  • Aynı sedef hastalığında da uygulanan yöntem gibi klinik uygulamalarda tırnak üzerindeki patolojinin mantar olup olmadığı alınan kültür örneği ile teşhis edilebilmektedir.
  • Mantar tablosunda tabip kontrolünde anti-fungal ilaç desteği uygulanır ve podologlar tarafından periyodik olarak küretaj işlemleri yapılarak mantarın ortadan kalkmasında etkili sonuçlar alınır.
  • Söz konusu durum ayak mantarı ise buna bağlı rezeksiyon işlemleri uygulanmaz. Bu, mantarın yayılmasına neden olabileceğinden sadece ilaç ve destekleyici ürünler (gümüş çorap vs.) önerilir.

Sedef ve Mantar’da etkenler

Bu iki klinik tabloya etken olan faktörleri şu şekilde özetleyebiliriz:

Sedef‘te,

Tabipler ve klinik araştırmalar, sedef hastalığına tam olarak neyin etken olduğuna net cevap verememektedir. Ancak onlarca yıl süren araştırmalar sayesinde iki temel faktör konusunda genel fikirleri bulunmaktadır.

  • Bağışıklık sistemi
  • Genetik faktörler

Bunların yanı sıra sedefe etken olduğu düşünülen diğer faktörler de şunlardır:

  • Aşırı stres
  • Alkol kullanımı
  • Cilt yaralanmaları
  • Çeşitli ilaçlar (yüksek tansiyon ilaçları, Lityum içerikli ilaçlar, antimalarial ilaçlar)
  • Enfeksiyon

Mantar‘da,

  • Ayağı neme maruz kalması,
  • Ayak hijyeninin ihmali,
  • Ortak kullanım alanlarında yalın ayak dolaşılması ya da ortak ayakkabı, terlik ve sandaletlerin giyilmesi.

Ayak veya ayak tırnaklarında gözle görülür problem görüldüğünde mutlaka bir podologa yada tabibe danışılmalıdır. Çünkü kimi zaman halk arasında yanlış düşünülen tanılar oluşan problemin daha da güç bir hal almasına neden olabilir. Tabip veya podolog kontrolünde sedef ya da mantar ayrımı rahatlıkla yapılabilmektedir.

Total
0
Paylaşım
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı
Çekiç Parmak (Hammer Toe) nedir?

Çekiç Parmak (Hammer Toe) nedir?

Sonraki Yazı
Diyabetin sinsi komplikasyonu: Diyabetik Nöropati

Diyabetin sinsi komplikasyonu: Diyabetik Nöropati

İlgili Yazılar