2019 yılında Çin’in Vuhan şehrinde ortaya çıkan ve kısa sürede yaygınlığını göstererek bir dünya salgını haline dönüşen, bulaşıcılığı ile ön plana çıkan bir solunum yolu hastalığı olan koronavirüs (Coronavirus), yine ilk olarak Çinli araştırmacılarla seyri, belirtileri ve henüz deneme aşamasında olan tedavi yaklaşımlarıyla kısmen çözüme ulaştı. Virüsün izlenim gösterdiği durum daha çok solunum yolları üzerinde belirti gösteriyor olsa da direkt ya da dolaylı olarak vücudun farklı noktalarına da etki edebilir mi? Bu yazımızda koronavirüs ve ayak sağlığı arasında çoklu yönlü bir bakışı ele alıyoruz.
Koronavirüs nedir?
Kısaltılmış adıyla “COVID-19 (Corovirusdiseases)” olarak tanımlandırılan ve bulaşıcı özellikli bir solunum yolu hastalığıdır. Özellikle ileri yaş ve eşlik eden kronik rahatsızları bulunan bireylerde ağır semptomlar gösteren, bu tabloların bir çoğunda ölümle sonuçlanabilen ve 11 Mart 2020 tarihinde ise Dünya Sağlık Örgütü tarafından “küresel salgın” (pandemi) olarak ilan edilen hayvansal kökene dayalı bir hastalıktır. [Bkz: 1]
Her ne kadar koronavirüs üzerindeki enfeksiyon kaynağı etkeni yarasalar üzerinde yoğunlaşmış olsa da Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre deniz ürünlerinin toptan satışının yapıldığı satış pazarında yer alan vahşi hayvanlardan ortaya çıkarak insan sağlığını etkilemeye başladığı ön görülmektedir. Bakanlığın yayına göre Koronavirüsler ailesinin “yeni tip koronavirüsü” olarak adlandırılan hastalığın vücutta gösterdiği belirtiler şunlardır:
Temel belirtileri:
- Ateş
- Solunum güçlüğü (nefes darlığı, dispne)
- Öksürük
İleri vakalardaki belirtileri:
- Pnömoni
- Ağır akut solunum yolu enfeksiyonu
- Böbrek yetmezliği
- Ölüm
Yeni tip koronavirüs, damlacık yoluyla ve ellerin yüze temas etmesiyle göz ve ağız yoluyla bulaşabiliyor.
T. C. Sağlık Bakanlığı
Koronavirüs üzerindeki çalışmaların halen daha devam etmesi şu ana dek elde edilen hastalıkla ilgili verilen zamanla değişiklik gösterebildiği ya da yeni bilgilerin ortaya çıkabileceğini ifade etmektedir. En güncel bilgilere Sağlık Bakanlığı’nın resmi sitesinden takip edebilirsiniz: covid19.saglik.gov.tr
Koronavirüs ayak sağlığınızı etkileyebilir mi?
Elden edilen veriler çerçevesinde ve hastalığın tutulumu göz önüne alındığında yeni tip koronavirüsün ayak sağlığını etkileyen bir bulgu oluşturma ihtimali oldukça düşüktür. Lâkin dolaylı yollardan tetiklediği sorunlarla ayak sağlığı riskini ortaya koyabilmektedir. Bunlar:
- İhmalkârlık: Öncelik tanınarak ve hassaslıkla takibinin yapılması gereken koronavirüs, ayak sorunlarınızda gösterilen özenin ya da günlük bakımın ihmal edilmesine neden olabilir. Psikolojik olarak korku ve endişeyle yaklaşılan hastalıklarda sağlıklı düşünme kabiliyetinin azaldığı ve eşlik eden kronik sorunların da bu doğrultuda takibinin yapılamadığı bilinmektedir. Koronavirüs için temel adımlar öncelikli olarak hijyene dikkat etmek, hastalık bulgularının olasılığını takip etmek ve bulunulan ortamla birlikte bireylerle sosyal mesafeyi korumaktır. Bu durum bir karantina olarak değil, kendinize vakit ayırabileceğiniz bir fırsat olarak düşünülmelidir. Tâbi ayağınıza da.. Mevcut ayak sorunlarının ihmal edilmesi ilerleyen dönemde tablonun ileri bir hal almasına ya da nüksüne neden olabilmektedir. Örneğin batık enfeksiyonuna yönelik tabip tarafından planlanan antibiyotik kullanımı ya da cilt kuruluğunun giderilmesine yönelik podolog kontrolünde sağlanan krem kullanımı gibi.
- Hareketsizlik: Koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan kararlar gereği ev koşullarındaki yaşantı bireyleri hareketsiz bir döneme maruz edebilmektedir. Hareketsiz bir yaşam insan sağlığını zayıflatabilen, bağışıklık sistemini düşüren ve bireylerin belirli aktiviteleri tekrarlamasıyla zaman zaman psikolojik çöküntüler yaşamasına neden olabilir. Bu doğrultudaki ilk adım aktivite planıdır. “Ne de olsa evdeyim, dışarı çıkamadığım için hiç bir şey yapamam.” bahanesi hareketsiz bir yaşamı zorunlu kılmamaktadır. Ev ortamlarının genelinde bulunan balkon, avlu ya da pencere ile havalandırılmış bir odada sabah sporu, yatarak televizyona bağımlı bir yaşam yerine koronavirüs pandemisi sonrası atılacak adımların ya da faaliyetlerin planının oluşturulması gibi seçenekler de oldukça yararlıdır. Sadece vücudun değil, ‘düşünce hareketliliği’ de mevcut enerjiyi koruyabilir, arttırabilir. Ayağın temel yapısının eklem, kas ve kemik yapılarından oluştuğu göz önüne alındığında tamamıyla hareket odaklı bir organın fonksiyonları yerine getirememesi de ortopedik ayak rahatsızlıklarına haberci bir durum sergileyebilmektedir.
- Çocuklardaki Ayak Sorunları: Koronavirüs salgını, ayak sorunlarını dile getiremeyen ya da getirmekte zorluk yaşan çocuk ve genç yaş gruplarının ebeveyn takibinin aksatılmasına neden olabilir. Örneğin hali hazırda Ortoniks yaklaşımıyla işlem gören bir genç hastanın koronavirüs nedeniyle randevusuna gidememesinden kaynaklı uzayan tırnağında ağrı hissetmesi gibi. Bu durumlarda podolog kontrolünde ebeveyn grubuna yapılan bilgilendirmeye göre hareket edilmeli, imkan doğrultusunda ilgili işletme ile iletişime geçilmeli ya da tercihen websitemizin “Bir Podoloğa Danışın” sayfasından mevcut sorun iletilerek evdeki yaklaşıma ait fikir alışverişi sağlanmalıdır.
- Yaşlılardaki Önlem: Özellikle de ileri yaşla birlikte ağır semptomlar ortaya koyan koronavirüs, yaşlılar için oldukça kritiktir. Salgından korunmak için sadece ev koşullarına bulunmak, hijyene dikkat etmek ve sosyal mesafeyi korumak yeterli olmayabilir. Bu doğrultuda özellikle eşlik eden kronik sorunların daha öncesinde tabip kontrolünde sağlanan tedavi planı aksatılmamalı ve sürecine sâdık kalınmalıdır. Örneğin diyabeti bir bireyin oral ilaç kullanımına ve evdeki şeker takibine salgın sürecine odaklı kalmadan devam etmesi gibi.
Koronavirüs alacağınız tedbirlerden daha güçlü değildir.
#HayatEveSığar
- Koronavirüs hastalığı 2019 bağlantı
- 2019-20 koronavirüs pandemisi bağlantı